Delphine De Vigan frantziar idazlearen eleberri ederraren izenburua da.
Kontatzen dizuet. Bi ahotsetako eleberri laburra da, esker onari buruzkoa, bizitzan lagundu digutenei eskerrak emateari buruzkoa, eta adinekoen bakardadeari buruzkoa.
Kontakizuna, zorrotza eta garbia, hunkigarria da.
Michka egoitza geriatriko batean sartzen da, hizketa zati batean galdu du, afasia bat du. Marie, bere bizilaguna da, eta Jerôme, logopeda.
Mariek bere buruari galdetzen dio ea emakume zaharrari merezi bezala lagundu ote zion, “hainbeste zor diot”, dio. Eta Jerôme: hitzekin eta isiltasunarekin lan egiten dut. Ez dauden oroitzapenekin eta izen, irudi, lurrin baten atzean berpizten direnekin. Atzoko eta gaurko minarekin lan egiten dut. Eta hiltzeko beldurrarekin?
Bi pertsonaiak emakume zaharrarekin duten harremanak lotzen ditu. Haiek dira zaintzaileak. Michkak liluratu egiten gaitu, bere iragana deskubritzen digu, ikaratu egiten gaitu bere argitasunarekin eta haurtzaroan lagundu eta salbatu zutenei bere esker ona adierazi ahal izateko nahiarekin.
Zaintzaileen entregak sakonki markatzen ditu haien bizitzak. Emakume zaharrarekin lotura bat sortu da. Itxaronaldiak, isiluneak, konpromisoak. Errehabilitazioarekin hobetu ondoren, atzerakada bat gertatzen da, eta ahotsak itzali egiten dira. Michkak kontaktua galdu du. Hutsa da.
Zergatik aztoratzen gaitu kontakizun honek? Adineko pertsonaren bakardadean, inor geratzen ez denean, norekin partekatu ez denean, ilusiorik ez dagoenean, bakardadea sakon bihurtzen da. Afasiarekin, adineko emakumeari deserrotzea, sarrera instituzionala eta erreferenteen galera iristen zaizkio.
Ahaztu gauzen, pertsonen izenak, ez ditu hitzak ezagutzen, ez ditu ondo esaten, etsi egiten du oinarrizkoena ezin adierazteagatik, bere sentimenduak, bere afektuak, bere itxaropenak.
Kontakizun honetan narratzaileen sentimenduen lotsa eta indarra nabarmentzen dira.
Ba al dakite beren burua zaintzen? Nork ematen die laguntza eta euspen emozionala? Beren eskuzabaltasunak bakarrik ahalbidetzen die Michka ezagutzea eta, horrela, beren azken desiraren garrantzia sentitu eta ulertu ahal izatea. Bestalde, berak utzi die Marie eta Jerôme beren bizitzak bideratzen. Esker ona bi zentzuetan doa. Itxaropena dago.
Mezu bat dago: ezagut dezagun, bere bakardadean, gure zaharrek izan zuten bizitza hura.
Mariek dio: –bere begirada lauso, bere keinu ziurtasunik gabeko, bere gorputz makurtuen ondoren, mutil edo neskaren bila nabil… behatzen diet, eta esaten diot neure buruari: berak ere maite izan zuen, oihu egin zuen, gozatu, igeri egin, arnasa galdu arte korrika joan zen, eskailerak launaka igo zituen, gau osoa dantzan eman zuen.
“Isiltasuna beharrezkoa zaigu, noski, gizatasunaren funtsezko ekintza baterako: besteen hitzak entzuteak” Juan Mayorgak bere Silencio obran diosku. Eta hau da nobela honetan aurkitu dudana, hitz bakoitzaren balioa, isiltasunarena, begiradarena, ukipenarena, errespetuarena.
Lerro hauei bizitasun handiagoa emateko, hiru lotura interesgarri sartzen ditut: (aktibatu ctrl+clic eginez)
https://youtu.be/Gl2Y8i2AAks (elkarrizketa Pablo Martin Sanchezekin, gaztelaniazko itzultzailearekin)
https://youtu.be/AZy6q6tPmug (eleberriaren hasierako minutu bateko irakurketa laburra)
https://youtu.be/jCnjKAr0z6o (5 minutuko irakurketa laburra)
Juan Vicente Lema Garret
Lehen mailako arretako pediatra
