Bakardadea eta lotsagabekaria pijama eta txabusina jantzita. Komunean erortzea, behar eta nahi bezala pixa egiteko garaiz iritsi ez izanaren umiliazioaren kontzientziarik gabe. Protokolo hori asistentzia-doitasunez aplikatzen da, baina baita gertatzen denarekiko eta gerta daitekeenarekiko beldur epidermikoarekin ere; zaharrek eta zaharrei gertatzen zaienak beldurtzen gaituzte, pandemiaren urradura hilgarriaren ondoren zozokeriak hartzen gaitu, eta hainbeste heriotzek, ordaintzeke, azken eskurik gabe eragiten digute errua. Ospitaleko box bat goizaldean, hotza kanpoan, ahanzturaren geldotasuna barrutik, hutsaren zulo beltza, aurpegiak, kexak eta irainak bereizten ez dituen desmemoria. Norbait hurbildu eta tratu txarrak eman ahal izango lizkioke, eta ezingo lioke inori kontatu. Agian babesgabetasun handiagoa dago nor den ez jakitea baino: minaren aurrean eta minaren eragilea izan daitekeenaren aurrean erreakzionatzeko gaitasun guztia galdu izana.
Zentzurik gabeko bakardadea, orduena, espazioarena, bizitzarena, ospitale bateko geletan aparkatuta. Protokoloa aplikatzen duenak, konbentzimenduz edo obligazioz, pazientearen familiari abisatu dio anbulantzia egoitzatik irteten den bitartean. Norbait aztoratuta gau erdian, eta barru-barruan presaka janzten da, eta kotxea hartzen du zoritxarrari aurrea hartzen saiatzeko. Baina presa ez da nahikoa bere burua irabazteko, alaba zorabiatua bere aita baino lehen ospitalean sartzeko. Beraz, nor den, ezta nola deitzen den ez dakien honek, ezin du identifikatu non dagoen eta inguruan dituenak, eta minutu batzuk geratzen da konpainiarik gabe, berarentzat ezerezaren erdia den ospitaleko gela batean. Nonbaiteko erdigunean.
Alaba izutu hori, aita bizirik egotearen eta, agia – agian, ideiak berak suntsitu egiten du – mendetasunik larrienaren mende egotea baino hobeto hilda egongo litzatekeela pentsatzen hasi izanaren artean eztabaidatzen ari dena, bere helmugara iristen da. Oraindik estutzeko gai den esku hezurtsu horretan eta sufritzen ari direnak kulunkatzeko trebatutako erizain baten maitasunean babesten du bere pairamena. Ez dago berotasunik medikuaren kontsultan, hezur-hausturetan baina ez ariman espezializatutako gazte trebatu, ondo hezitako eta zaindua, eta, beraz, denbora behar izaten du ohartzeko alzheimerrak begiratzen diola begi geldo horietatik. XXI. mendeko geriatrikoetan gure adinekoak zaindu nahi ditugun gizarte moderno, aseptiko eta teknifikatu honetan gezurra badirudi ere, banakako gelekin eta inspirazio nordikoko altzariekin – edukitzaileak gain, zenbai pisatzen du edukiak?- laurogei urte edo gehiagokoak ez dira identifikatzen ospitalean sartzean ahazturaren biktima gisa. Norbaitek idazten du pazientearekin, minutu gutxi eta amaigabe batzuk besterik igaro ez dituenak, gizona kontziente eta orientatuta dagoela. Azkenean, norbaitek txosten bat idatziko du, non beste batzuek “moztu eta itsatsi” bat jarriko duten idazkera nahasgarriagoan, gizon zahar, zaurgarri eta babesgabe hori izen horretatik urruntzen urteak daramatzan zorabioak baino.
Ez dago anbulatziarik eskuragarri, eta bai gaixo ilara bat zain. Alabak laguntza eskatzen du bere aita oinutsik, pijaman eta hotzagatik dardakara, autoan jartzeko. Egoitzara itzultzen du, eta bere burua zigortzen du maitasunak behar duen arreta ezin emateagatik. Maitasunak eskatzen duen bezala.
(Gertakari hau ez da fikzioa. Udaberriko gau batean gertatu zen, eguneroko borroka gaixotasunarekin egiten duen pertsonekin, bizitza-hasperen bat geratzen den bitartean garaitu ez ditzan. Gure artean gertatu zen, lubakian makurtuta, protokoloek alzheimerraren desordena ordenatuko dutelakoan, baina aurrez aurre begiratu gabe, eta, gehiegitan, argitasuna eta sen ona urratuz).
Lourdes Pérez Rebollar
Aubixa Fundazioko patroia
