CIBERNED 2024 kongresuaren apunteak
David Otaegui doktorea. Neuroinmunologiako Unitatea
BioGipuzkoa Osasun Ikerketako Institutua. CIBERNED
Espainiako ikerketa sanitarioa erakunde batek koordinatu eta zuzentzen du, Carlos III .a Osasun Institutuak, duela urte batzuk Sareko Ikerketa Biomedikoko Zentroen (CIBER) estrategia bat bultzatu zuenak. Estrategia horretan, Espainiako ikerketa biomedikoko talderik onenak biltzen dira eremu jakin batean, eraikin fisikorik sortu gabe, informazioa partekatzeko eta lankidetzan aritzeko, punta-puntako ikerketa bat sortzeko eta, batez ere, herritarren premiei lotuago dagoena.
Aukeratutako lehentasunezko 13 arlo tematikoetako bat neuroendekapena da, CIBERNED (CIBER neuroendekapenean) sortuz. Horren helburu nagusia gaixotasun neurodegeneratiboei aurre egitea da, bikaintasun-ikerketa sustatuz eta praktika klinikora modu seguruan eramanez. Ideia horren inguruan 57 ikerketa-talde biltzen dira, 4 ikerketa-programatan banatuta: 1) Alzheimer eta beste dementzia batzuk, 2) Parkinson, Huntington eta beste nahasmendu neurodegeneratibo batzuk, 3) Alboko Esklerosi Amiotrofikoa eta beste nahasmendu neuromuskular batzuk eta 4) Neuroinflamazioa eta Neuroendekapena.
Zientzia komunikatzea eta partekatzea da, azkarrago aurrera egiteko. Argitalpen zientifikoen bidez komunikatzen eta ikasten dugu, baina baita emaitza berriagoak aurkezteko, gaiak berrikusteko eta, batez ere, hitz egiteko eta aurrera egiteko lankidetzak ezartzeko aukera ematen duten kongresuetan ere. CIBERNEDek urtero bilera bat antolatzen du aztertutako patologiaren baten munduko egunaren inguruan. Aurten, Parkinsonaren munduko egunarekin bat eginez, bilera Bilbon izan da, apirilaren 10, 11 eta 12an. Milaka zale Nerbioi ibaiaren ertzetan bere futbol taldearen garaipena ospatzen ari ziren bitartean, Espainia osoko 250 ikertzaile inguru neurodegenerazioaz eztabaidatzen ari ginen Begoñako Ama Birjinaren basilikaren ondoan.
Nire ustez, ponentziek eta eztabaidek ideia global aipagarri dezente utzi dituzte, eta, jakina, aztertu beharreko arlo zehatzetako informazio asko. Ideia global horietan zentratzen naiz, sistema immunearen hantura eta eginkizuna ulertzearen garrantzia sendotu egin da, eta argi geratzen da neuroendekapena ulertzeko funtsezkoa dela modu globalago batean ulertzea, inplikatutako prozesu biologiko guztiak elkartuz. Hurrengo hamarkada neuroinmunologiarena izan daiteke, baita gaixotasun bakoitzari aurre egitea ere, gizabanako bakoitzaren testuingurua, bizi-ohiturak, mikrobiotaren (hesteetako flora) papera eta abar barne hartuta.
Biomarkatzaileen garrantzia eta eraginkortasuna ere landu dira, adibidez, Neurofilamentua (Nfl) deitzen dugun proteina bat, diagnostikorako eta jarraipenerako baliagarria den neuroendekapenaren ideia bat ematen duena eta tratamenduen monitorizazioan bere zeregina izan dezakeena. Hainbat ikerketa-ildok konponketa edo babes neurala dute ardatz, eta emaitza oparoak izan dituzte, etorkizunean tratamendu berriak egin ahal izateko.
Patologietan, azterketa omikoetan, milaka proteina (proteoma), gene (transkriptomoa) edo lipidoren (Lipidoma) adierazpen-profil osoa aztertzeko aukera ematen diguten faktore genetikoetan, eta animalien eta zelulen ereduen azterketetan (zelula bakoitza banan-banan aztertuta), aztertutako patologien (Alzheimer, Parkinson, dementziak, gaixotasun neuromuskularrak, esklerosi anizkoitza…) atzean dagoen konplexutasun biologikoaz dakiguna eta, batez ere, oraindik ezagutzeko duguna frogatu da.
Zientzia lankidetza da, eta CIBERNED kongresu honek argi eta garbi erakutsi du, eta Adolfo López de Munain doktorea buru duen zuzendaritza zientifikoak kongresu honetan aurkeztu duen estrategiak ideia horretan sakontzen du eta beste CIBERekin lankidetzan aritzera hedatzen du. Ia modu naturalean, bilerak eta loturak egin dira zahartzeari, obesitateari eta osasun mentalari buruzko CIBERekin. Lankidetza-proiektu horietatik ekimen berriak aterako dira, neuroendekapenari hobeto heltzeko. Baina gure artean laguntzeaz gain, gizartearekin lankidetzan aritu behar dugu, pazienteak zientziaren erabaki estrategikoak hartzen integratuz eta lorpen zientifikoak modu egokian zabalduz, osteguneko saioa itxi zuen pazienteen elkarteekin egindako mahai-inguruan agerian geratu zen bezala.
Jorratzen ditugun patologiak gogorrak eta konplexuak izan arren, egiten ari garen lanagatik eta aurretik geratzen denagatik itxaropentsu ateratzen gara bilera horietatik, eta pixkanaka pazienteen eta gizartearen bizi-kalitatea aldatzen joango garen ilusioarekin.
Datorren urtean berriz ere Toledon egin dugu hitzordua, eta berriro ikusi ahal izango dugu non gauden eta nora goazen CIBERNEDen ikerketan.
