Biztanleriaren zahartzeak gure politikak berriz definitzera behartu gaitu, eta ideia berritzaileen garapena bizkortu du, oraindik eraikitzeke dagoen fenomeno berri bati aurre egiteko. Bizitza-luzetasun berria erronka handia da gizarte honentzat, eta paradigma berri horri benetan holistikoa eta belaunaldien artekoa den ikuspegi batetik lagundu behar dio, zahartzaroaren ikuspegi inklusiboa lortu ahal izateko.
Paradigma hori definitzeko eta horri buruz hausnartzeko premiaz jabetuta, ADINBERRItik — Gipuzkoako Foru Aldundiaren zahartzeari modu berritzailean heltzeko Fundazioa — BIBE (Bizitza Berria eta Betea-Bizitza Berri Osoa) proiektua abiarazi genuen, Eusko Jaurlaritzaren Berpiztu programaren barruan, Lezoko Udala, Aubixa Fundazioa, Aptes, Helduak Adi, Lezoko Jubilatuen Elkartea (“aiton-amonen borda”) eta Agijupens erakundeen laguntzarekin.
Ekimen hau berritzailea eta aitzindaria da lurraldean, duela urtebete baino gehiago jarri zen martxan Lezon, eta oraindik abian dago. Horrez gain, adinekoek bizitza osoan eta esanahiarekin zer ulertzen duten aztertzeko aukera ematen digu, eta horrek laguntzen digu, politika publikoetatik, helburu hori lortzen lagunduko duten ekintza espezifikoak hedatzen.
Eraldaketa demografikoaren erronkak zabalak dira, eta, zalantzarik gabe, gizarte inklusiboagoa eta kohesionatuagoa sustatzea eta, aldi berean, bizitza-luzeraren aurreko narratiba berri bat sustatzea funtsezkoa da zahartzaroa bizi-etapa gisa begiratzeko, eta horren dimentsio berriak aztertzeke daude oraindik. Eta horixe da, hain zuzen ere, proiektu honek bilatzen duena. Lezoko Bibetokitik erakusten ari garena da, berrikuntzari buruzko ikuspegi zabala eskaintzen duen gune bat, non adinekoak erdigunean dauden, non euren elkarrizketak, hausnarketak eta partehartzea garrantzitsua izateaz gain, proiektuaren funtsezko ardatza den.
Nola sentitzen diren, zerk kezkatzen dituen, zer premia dituzten, nola ikusten duten beren etorkizuna eta komunitatearena, beren bizi-proiektuan pentsatzea planteatu duten, zer beldur dituzten, zaintzeko eta zainduak izateko konpromiso-maila, familiari, harremanei edo laguntza-sareak izateari zer garrantzi ematen dioten jakitea funtsezkoa da bizitza-luzera berrira igarotzeko eta zentzuz eta esanahiz bizitza betea lortzeko.
Hori da ADINBERRIrentzat proiektu honek duen garrantzia, gure Berrikuntzako Agenda Estrategiko berriaren lehentasunezko erronka eta jarduera-ildoetako bati baitagokio, eta paradigma berri horren garapenari Gipuzkoak egindako ekarpena izan nahi baitu. Proiektu honek norbanakoaren garapenari lagundu nahi dio, baina baita kolektiboari ere, gure inguruneari eta gizarte kohesionatuago bati nola eta zein neurritan lagun diezaiokegun pentsatuz, non belaunaldien arteko elkartasunak garrantzi handia duen. Pertsonen ongizate integrala hobetzea da, zalantzarik gabe, gure helburu nagusia.
ADINBERRIn bizi-etapa honekin lotutako fenomeno berriak ulertzen eta sakontzen laguntzen diguten tresnak ditugu. Horietako bat SIA behatokia da, Adimen Aurreratuaren Sistema. Tresna berritzailea da, eta gai horri buruzko azterlanak eta ikerketak aurki ditzakegu, besteak beste. Ekosistemaren eta, oro har, herritarren eskura dagoen tresna. Ezagutza hori funtsezkoa da politika publikoen diseinua guztiz bat etor dadin paradigma berri horrekin, eta guztion artean gizarte solidarioago bat eraikitzen lagun dezagun.
Hain zuzen ere, gaur egun, mendebaldeko gizarteok bizitza oso hori lortzeko dugun erronka handienetako bat nahi gabeko bakardadea da, gero eta gehiago hazten ari den fenomenoa, gazteei eta adinekoei gehiago eragiten diena. Ildo horretan, ADINBERRIk eta Gipuzkoako Foru Aldundiak, ekosistema oso batekin batera (herritarrak barne), urteak daramatzagu HARIAK estrategiaren bidez aurre hartu nahian, estrategia hori erreferentzia bihurtu baita Europan. Kontinenteak, nahi ez den bakardadearen hazkundearekin ere oso kezkatuta, batez ere pandemiaren ondoren, errekonozimendu bat eman dio KORALE proiektuari, Interreg Europe programaren esparruan. Praktika onak ikasteko eta trukatzeko komunitatea da, Fundazioa buru duena eta Austria, Belgika, Danimarka, Irlanda eta Portugal bezalako bazkideak dituena. Ikaskuntza horiek estatu kide bakoitzaren politika publikoetara eramatea da azken helburua.
Estrategiak eta bere Ekintza Plana osatzen duten ekimenek harreman-lurralde gisa kokatzen gaituzte, pertsonen ongizateaz arduratzen den leku gisa, zahartzeari diziplina anitzeko ikuspegi batetik heltzen diona, bizitzaren etapa honetatik batzuetan izaten den ikuspegi erredukzionistatik oso urrun. Baina oraindik lana dugu egiteko. Urratsak ematen eta laguntza-sareak eratzen jarraitu behar dugu, lotura esanguratsuak sustatzeko, pertsona bakoitza eta, oro har, gizartea, bizi-ziklo osoan zehar bidelagun senti gaitezen.
Egin dezagun Gipuzkoa, harremanetarako lurralde!!
Rakel San Sebastian
ADINBERRI Fundazioko zuzendaria