Urtero, 80 milioi pertsonak iktus bat jasaten dute munduan. Iktus bat gertatzen denean, erlojuaren kontrako lasterketa bat hasten da, igarotzen den segundo bakoitzean aukera erabakigarriak galtzen baitira pazientea behar bezala sendatzeko: kalkulatzen da segundo bakoitzean, 1,9 milioi garun-zelula hiltzen direla. Europan, iktusaren intzidentzia eta prebalentzia % 10 inguru igotzen da urtean, eta Espainian 90.000 kasu berri inguru erregistratzen dira urtero.
Fisioterapia eta terapia okupazionala izan dira iktusa duten pazienteen errehabilitaziorako onartu ohi diren metodoetako batzuk. Frogatuta dago terapia bat zenbat eta errepikakorragoa, intentsiboagoa eta motibagarriagoa izan, orduan eta errehabilitazio-potentzial handiagoa izango duela. Horren ondorioz, azken hamarkadan iktusa duten pazienteentzako neuro-gaikuntzako terapiek entrenamendu errepikakor eta intentsiboa ahalbidetzen duten roboten erabilera sartu dute, eta klinikoek denbora eta esfortzu gutxiago behar dute. Hala ere, orain arte ez dago errehabilitazio-terapia estandarizaturik, ezta guztiz eraginkorrik ere, eta are gutxiago inolako hondar-mugimendurik gabeko paralisi osoa duten pazienteentzat.
TECNALIAn, osasun, teknologia mediko eta neuroteknologiako gure aditu taldeak urteak daramatza lanean gailu mediko berritzaile eta pertsonalizatuen garapenean. Gure helburua da nerbio-sistemako, sistema kardiobaskularreko eta arnas sistemako patologietara zuzendutako terapia errehabilitatzaile abangoardistak eskaintzea, paziente gehiagori arreta emateko eta errehabilitazioaren emaitzetan jauzi kualitatiboa sortzeko. Gainera, aktiboki kolaboratzen dugu profesional klinikoekin eta enpresekin neuromodulazioko disruptiboak merkaturatzeko prozesua bizkortzeko.
Gure teknologiaren adibide bat NEWRO da, goiko gorputz-adarreko errehabilitazio motorreko sistema iraultzaile bat, eraso-maila guztietako iktusa duten pazienteentzat, egoera kronikoan eta paralisi larria dutenentzat barne. Sistema berritzaile hau garun-makina interfaze hibridoaren teknologian oinarritzen da, nerbio-sistemarekin zuzenean elkarreragiten duena, paziente bakoitzarentzat terapia pertsonalizatua eskainiz. Pazientea bere besoa geldirik duela lan bat egiten saiatzen denean, mugitzeko asmoa garuneko eta/edo muskuluetako seinale elektrikoen bidez deskodetzen da. Informazio horren ondorioz, exoeskeleto bat mugitzen da, eta, pazientearen besoari lotuta dagoenez, mugimendu deskodetua egiten dio milisegundo batzuetan. Dekodetutako asmoaren eta pazienteak hautemandako benetako mugimenduaren arteko berehalako konexio hori funtsezkoa da neuroplastikotasun-mekanismoak aktibatzeko. Mekanismo horiei esker, gizakiek iktusaren ondorioz galdutako funtzio motorra berrikas dezakete.
NEWRO dagoeneko probatu da saiakuntza klinikoetan, eta emaitza oso positiboak eta itxaropentsuak erakutsi dira patologia hori duten pazienteen artean. TECNALIAk merkaturako translazioa bilatzen du gaur egun, paziente guztien eskura jartzeko. Horrela, kasu larrienetan ere, paziente horiek goiko gorputz-adarraren mugikortasuna berreskuratu ahal izango dute, eta, zati batean edo erabat, mendekotasun-maila murriztu ahal izango dute.
Gainera, sistema hori abantaila handia da langile klinikoentzat, tratamendu eraginkorrak eta efektiboak eskaintzeko aukera ematen baitie, erabiltzeko erraza den teknologia baten bidez. Paziente bat baino gehiago aldi berean tratatzeko aukerak eraginkortasuna ere handitzen du eta langileei lotutako kostuak murrizten ditu.
NEWRO nazioarteko ospe handiko adituen eta lehen mailako bazkideen talde baten lankidetzaren emaitza da. Horien artean daude Berkeleyko Unibertsitatea eta Tübingeneko Unibertsitatea, BioGipuzkoa Institutuaren, Bruselako Unibertsitate Librearen, Donostia eta Gurutzetako Ospitaleen eta CITA-Alzheimer Fundazioaren laguntzarekin.
Garapen horrek, errehabilitazio neurologikoan aurrera egiteaz gain, ikuspegi berriak zabaltzen ditu iktusaren tratamenduan, eta etorkizun batera hurbiltzen gaitu, non motor funtzioa berreskuratzea errealitate bat izango den istripu zerebrobaskularra izan duten guztientzat.
Andrea Sarasola
Tecnaliako ikertzailea
NEWROren sustatzailea
