Biztanleriaren zahartzeak dementzia motaren bat garatzen duten adinekoen kopurua handitzea dakar, eta, normalean, zaintzaile informalaren rola hartzen duen senideren baten zaintzak jasotzen dituzte. Dementzia motaren bat diagnostikatu zaion familiako kide bat zaintzeaz arduratzea estres kronikoko egoera bat da, eta eragin negatiboa du zaintzaz arduratzen den pertsonaren osasun fisikoan eta psikologikoan. Ondorio horien artean ohiko erru-sentimendua dago. Hainbat azterlanek adierazten dute zaintzaile informalen % 65ek, gutxi gorabehera, errua sentitu dutela zaintza-prozesuan.
Erru-sentimenduaren definizioen artean, ezagunenetako bat Kuglerrek eta Jonesek (1992) proposatutakoa da, “sentimendu disforiko gisa ulertuta, norberak pertsonalki garrantzitsua den estandar moral edo sozial bat urratu duela aitortzearekin lotuta”.
Ikerketetan jasotzen den bezala, zaintzaile informalek erruduntasun-sentimenduak eragiten dizkieten lau foku aipatu ohi dituzte:
Askotan esaten dute errudun sentitzen direla dementzia duen pertsonarekiko senti ditzaketen emozio negatiboengatik, erraz haserretzeagatik eta senti dezaketen erresuminagatik. Zaintzaileek beraiek dementzia duten pertsonek dituzten jokabide aldakor eta gorabeheratsuekin lotzen dituzte sentimendu horiek.
Beste fokuetako bat da beren zaintza-moduari buruz egiten duten balorazio negatiboa, hobeto egin dezaketela pentsatuz eta zereginaren mailan ez daudela pentsatuz. Balorazio horiek gero eta negatiboagoak dira gaixotasunaren arabera.
Erru-sentimenduen hirugarren fokua beren jarduera sozialetarako edo autozaintzarako erabiltzen duten denbora da, edo beren familia zaintzeko behar adina denbora ematen ari ez direla sentitzen dutenean ematen dutena. Azkenik, erru-sentimenduen foku bat agertzen da gaixotasunaren okertzearen ondorioz pertsona kaltetua egoitza batean sartzea beharrezkoa denean; izan ere, hori gertatzen denean, zaintzaile askok sentitzen dute ez direla gai izan beren lana behar bezala egiteko, ospitaleratzea pertsona abandonatzea dela ulertuta.
Amaia Arregi Amas
Osasun Psikologo Orokorra eta Psikogerontologoa
