“Zahartzea, zahar bihurtzea da”. Pertsona edo gauza batek urteak batzen dituen prozesua ere bada. Zahartu aditzak aevum du erro latindarra: bizitza osoan. Hori denbora asko da, edo gutxi, bizimoduaren arabera eta hau edozein dela ere. Jende guztia ez da berdin zahartzen, eta batzuek ez dute zahartze hori ezagutzen. Eta hori oraindik aukera okerragoa izan daiteke.
Ingmar Bergmanek zioen zahartzea mendi handi bat eskalatzea bezalakoa dela: igotzen den bitartean, indarrak gutxitu egiten dira, baina begirada askeagoa da, ikuspegia zabalagoa eta lasaiagoa.
Erretiroa hartu nuenean, zerbitzuko kideek katilu bat oparitu zidaten, eta bertan “Mejor la vida sin filtros” jartzen zuen. Nire bizitza profesionaleko azken urteetan, txatxetan aritzen nintzen. Egia zen lan-denborak aurrera egin ahala konturatu nintzela benetan bat egiten ninduten pertsonak aukeratu nitzakeela, eta haiekin egon nahi nuela hitz egiteko, ez soilik arlo profesionalari buruz, eta gustura sentitu; eta ekarpen gutxi edo ezer egiten ez dutenengandik ihes egin eta, batez ere, merezi ez dutenengandik. Zorroztasun horretatik ihes egiten ere ikasi nuen, ustez egin behar nuenagatik edo nola jokatu behar nuelako, ia diktadura pertsonal txiki bihurtzen delako eta, gainetik kentzen duzunean, lasaitu egiten baita.
Beraz, bai. Bergmanekin ados nago. Gainera, adin horretako gauzarik garrantzitsuenetako bat ikasteko aukera da. Zahartzeak ez du esan nahi gauza berriak esperimentatzeko aukera gertatu denik. Helduaroan denbora gehiago duzu zeure buruarentzat, eta, azkenean, badakizu zer gustatzen zaizun benetan, eta zoriontsu egiten zaitu.
Baina zahartzeak, era berean, penizitate sozial bat ekartzen du ebrekin, eta, uzten badidazue, emakumeenganako saña bereziz adierazten den bat. Beti uste izan dut garrantzitsuena duintasunez zahartzea dela; izan ere, gure kanpoko itxura hobetu nahi badugu ere, barneratuak 365 egunean behin betetzen ditu urteak. Betiereko gaztetasun fantasia hori besterik ez da: fantasia bat.
Eta noski zaindu behar dugula, noski. Bizitza osasuntsua eta aktiboa izaten saiatu behar dugu. Baina geure kabuz egin behar dugu. Ez gizartearentzat erakargarria den itxura fisiko bat mantendu behar dugulako, beti errezeloz begiratzen diguna.
Aurreko asteazkenean, urteko gure bigarren “Elkarrizketak-Talks” saioan Asier Rufinok eta Javier Ruizek adimenaren ariketak gure burmuinari dakarzkion hobekuntzez hitz egin ziguten. Etxera itzultzean, pentsatu nuen, teknologia berriei esker, gainera, xakean jolasten ikas nezakeela tresna batekin, zeinarekin ez baita beharrezkoa “Kasparova” bat izatea, eta aspalditik nekiena berresten zitzaidan: betiko irakurketa-ohiturek, paseatzeak, lagunekin hitz egiteak eta, are gehiago, edozeri buruz eztabaidatzeak (eskuetara iritsi gabe), ehoziriak jartzeak edo besteei laguntzeak hobeto sentiarazten gaituzte, eta, azken batean, gazteago sentitzen gara, nahiz eta zimurrak izan eta ilea urdindu.
Brad Pittek antzeztutako El extraño caso de Bejamin Button film bitxiaren protagonistak esaten zigun: Ez dago denbora mugarik, nahi duzunean has zaitezke.
Horretan ari gara!
Lurdes Ubetagoyena
Aubixa Fundazioko lehendakaria
