Gipuzkoako ikerketak hazkunde esponentziala izan du azken 15 urteetan. Hainbat alderdi nabarmendu daitezke, baina nire ustez funtsezkoak izan diren bi alderdi azpimarratuko ditugu.
Lehena da aldi horretan eragile asko garatu direla. Eragile horiek, Industriaren eta Gipuzkoako Unibertsitate Campusaren mende daudenak, ekipoak eta azpiegiturak garatu zituzten, Osasunaren hainbat alderditan ikertzen duen ingurune bat sortuz. 2007-2010 aldian gertatu zen, gaur egun dena garatuz: Tecnalia (lehen Inasmet eta Fatronik), CIDETEC, VICOMTECH, Biomagune, Nanogune, CITA Alzheimer, etab.
Bigarrena da Donostia Ospitaleak I+Gri buruzko hausnarketa-prozesu bati ekin diola, bere egituraren barruan, Ikerketa Plan Estrategikoa garatuz. Plan horren helburu nagusia Osasun Ikerkuntzarako Institutua (OII) sortzea da. Diputazioaren eta Estatuko Aurrekontuen bidez, lehendik dagoen eraikin bat birmoldatzeko finantzaketa lortzen da, gaur egun Biodonostia dena.
Ospitaleak, Aldundiak aginduta, Osasunarekin zerikusia duten eragileak koordinatzen ditu, eta, horretarako, Koordinazio Sanitarioko Organoa sortzen du. Koordinazio Sanitarioko Organoak 4 hilean behin egiten ditu bilerak, eta horrek eragile guztiak elkarren berri izatea ekarri zuen, gaur egun haien artean egiten diren lankidetza-proiektuen ernamuina izanik.
Ondoren, sortzearekin (2010) eta egiaztatzearekin (2011) batera, ikerketa-ildo desberdinak garatzen dira, abtez ere ospitale batean artatzen diren gaixotasunetan oinarrituta (Neurologia, Onkologia, Infekziosoak, Digestiboa, etab.). Harrezkero, ikerketa-jarduerak gora egin du oraindik ere, eta horren emaitzak Bikaintasun Zientifikoaren barruan sartzen dira. Hori dela eta, 2016an eta 2021ean berrakreditazioa lortu da.
Ospitaleko eta teknologia-zentroetako langileak harremanetan jartzea lortu zen, baina zerbait falta zen ospitaleko agentean beren artean lotzeko, bakoitza bere espezialitatea ez izateko, baizik eta ezagutza beste espezialista batzuekin partekatzeko. Horrela, 2013an, Zuzendaritza Zientifikoak Zahartzearen Zeharkako Estrategia abiarazi zuen. Lehen urratsa izan zen gaixotasunak ikertzeko, eta, horrez gain, osasun-ikerketari buruzko alderdiak biltzen zituen. OIIko 26 taldeetatik 14k parte hartu zuten Estrategian, eta, proiektu ugari garatu ziren OIIren barruan eta inguruko eragileekin. Horren ondorioz, Eusko Jaurlaritzak Zahartzea Zeharkako Ekimen Traktore gisa sartu zuen 2022-30eko ZTBPren barruan.
Azken 5 urteetan, Terapia Aurreratuen eremurako mugimendua egon da: Terapia-ahalmen handia duten zeluletan, geneetan edo ehunetan oinarritutako tratamenduen belaunaldi berria, bereziki ohiko tratamendu farmakologiko egokiak ez dituzten gaixotasunetarako.
Ospitaleak eta OIIk zeharkako egitura bat garatu dute terapiak horiek txertatu ahal izateko. Terapia zelularrei dagokienez, dagoeneko lortu dute tratamendu horiek txertatzeko akreditazioa, areto zuriak eta beharrezkoak diren diziplina anitzeko ekipamenduak ikuskatu ondoren. Terapia genikoei dagokienez, prozesu oftalmologikoetan txertatzen dira, eta laster gaixotasun neuromuskular eta neurologiko garbiak izango dira.
Horri gehitu behar zaio Viralgen eta BAYER ezartzea Miramonen, bektore biralak, adenobirusak, sortzen dituzten enpresak baitira terapia genikoetarako, alde batetik, eta, bestetik, VIve-Biotech sortzea, bektore biralak lentibirusak sortzen dituena terapia zelularretarako.
Azken 15 urteetako bilakaerak hazkunde argia izan du, eta emaitzak dagoeneko bistakoak dira. Etorkizun hurbilak I+G+b biomedikoko polo handi bat sortzeko itxura du, pazieei ez ezik, gizarteari ere mesede egingo diona, aberastasuna sortuz.
Julio Arrizabalaga
Barne-medikuntzako eta gaixotasun infekziosoetako mediku espezialista
